'Landgoed Beekzicht in Vogelvlucht'

Beekzicht is ooit begonnen als agrarische belegging. De beste gronden werden daarvoor uitgekozen: de gebieden langs de Voorsterbeek en op de Voorsterklei. Dat verklaart ook de langgerektheid van het landgoed, waarin de Voorsterbeek de rode draad is. De bais voor landgoed Beekzicht werd gelegd in 1820 met de aankoop van landbouwgronden en van de havezathe De Adelaar door mr. Hendrik Jan Thooft (1787-1866). Meer informatie is te lezen bij Historie via onderstaande link.

De invloed van de IJssel op de Voorsterbeek en op de aangrenzende landbouwgronden blijft van grote invloed op de aard van het landschap en op het grondgebruik op Beekzicht. Dit is goed zichtbaar vanaf het dorp Voorst tot aan de IJssel. Dit gebied met zijn hagen en knotwilgen is bijzonder herkenbaar, zowel in landschap als in flora en fauna.

Landgoed Beekzicht strekt zich met haar 500 hectare uit van het Appense Veld tot aan de IJssel. Dit bijzondere agrarisch-natuur landgoed heeft een zeer divers landschap. Op de hoger gelegen droge zandgronden van de Veluwe zijn de restanten van heide en de oude naaldbossen terug te zien. In het hart van het landgoed op de rijkere gronden vormen oude loofbomen prachtige parkbossen en lanen.

Deze diverse landschapstypen zijn met elkaar verbonden door vernuftige, historische ondergrondse en bovengrondse watersystemen. De spannende samenkomst van natuur, cultuur en water maken Beekzicht uniek. Op 175 hectare bos vindt geïntegreerd bosbeheer plaats. De opbrengst uit de verkoop van hout is belangrijk voor de instandhouding van het landgoed.  

De landbouw is van oudsher heel belangrijk voor het landgoed. Beekzicht heeft zes verpachte boerenbedrijven, die meehelpen met het instandhouden van het cultuurlandschap en met het agrarisch natuur- en waterbeheer van de uiterwaarden langs de IJssel nabij de Voorster klei.

De diversiteit in landschap heeft een diversiteit in boerenbedrijven gebracht. Kenmerkend zijn de akkerbouwbedrijven en melkveehouderijen. Daarnaast wordt er los land verpacht.

Op en rondom het landgoed spelen diverse ruimtelijke ontwikkelingen, zoals rivierverruimende maatregelen, dijkverlegging, de aanleg van een rondweg en de verbreding van agrarische activiteiten. Meer hierover is te vinden bij Actueel.

Doelstelling
Landgoed Beekzicht is een besloten vennootschap. Het doel van het Landgoed laat zich statutair als volgt omschrijven: “De instandhouding en beheer, mede door middel van exploitatie, van het landgoed ‘Beekzicht’ in Voorst met zijn landerijen en opstallen, lanen en natuurterreinen met bijzondere zorg voor het behoud en de ontwikkeling van het aan dat landgoed eigen natuur- en landschapsschoon, alsmede het handhaven en uitbouwen van de sociale en maatschappelijke functie in de Voorster gemeenschap." Landgoed Beekzicht BV is gerangschikt onder de Natuurschoonwet.

De havezate De Adelaar is in 1609 gebouwd aan de Rijksstraatweg. Deze hoeve is vanouds het centrum van het landgoed en nooit verbouwd tot landhuis. Op veel andere landgoederen gebeurde dit wel.

Groot Hissink is een gemeentelijk monument. Dit oude erf is gelegen op de Appensche Eng. De huidige dwarshuisboerderij dateert uit 1838.

Het erf De Kolke is gelegen op een terp aan de oever van de Voorsterbeek en staat op verschillende oude kaarten aangegeven. De huidige gebouwen zijn halverwegede 20e eeuw gebouwd.

Het erf Middelbeek (gemeentelijk monument) ligt op de plek waar de Voorsterbeek in de uiterwaarden van de IJssel vloeit. Op een kaart van 1802 is Middelbeek gesplitst in een Groot en Klein Middelbeek. Op een kaart van 1843 is Klein Middelbeek verdwenen. De boerderij ligt op een oude terp. Tot 1976 liep de Voorsterbeek aan de noordzijde pal langs het erf. De boerderij en ruim 39 hectare landbouwgrond
worden momenteel gepacht door de familie Frederiks voor hun akkerbouwbedrijf. Op het erf is ook een metaalbedrijf voor landbouwwerktuigen gevestigd.

Het erf van boerderij Peppelenbosch maakt deel uit van de ontginningen van de Marke Appen uit de zestiende eeuw en wordt in 1699 voor het eerst genoemd.

De huidige boerderij ligt nog steeds te midden van de bossen. Het wordt met bijna 19 hectare grond, waaronder enkele natte percelen nabij de Voorsterbeek, gepacht door de familie Blikman voor hun varkensbedrijf.

Het erf Welgelegen was tot begin deze eeuw het eigen landbouwbedrijf van het landgoed. 

De woning op het erf stamt uit 1930. De bijgebouwen zijn door de huidige pachter, de familie Lankhorst, verbouwd tot een modern melkveehouderij bedrijf van bijna 80 hectare. 

In het hart van het landgoed op de rijkere gronden vormen weelderige oude loofbomen uitbundige parkbossen, afgewisseld met vijverpartijen, die zijn ontstaan uit oude dijkdoorbraken. Deze vijverpartijen met bijbehorend park dateren uit eind 19e eeuw. De bossen en parken zijn opengesteld voor wandelaars.

Op het Appense Veld zijn tenminste zes grafheuvels uit de Jonge Steentijd en de Bronstijd te bekijken. Deze grafheuvels zijn aangewezen als rijksarcheologisch monument. Deze grafheuvels zijn in 1977 onderzocht door de Rijksuniversiteit Leiden. Het onderhoud gebeurt door de natuurwerkgroep De Spaanse Ruiter. 

Door de diversiteit in landschap heeft het landgoed ook een grote diversiteit flora en fauna. We noemen een aantal karakteristieke soorten. De in de Voorster klei aanwezige meidoornhagen dienden als perceelscheiding en veekering. In de meidoornhagen komen nu ook andere soorten voor, zoals sleedoorn, kardinaalsmuts, vlier, hondsroos en heggenrank. Tussen de hagen staan oude knotwilgen en knotessen.

Beekzicht kent vele uiterwaarden. Het landschap ligt bekoorlijk geplooid langs de oevers van de IJssel en is erdoor gevormd. Met uitgestrekte uiterwaarden, historische boerderijen, meidoornhagen, stroomruggen en een aantal scherpe rivierbochten.

Het gemaal Middelbeek beheert het waterpeil in de stroomgebieden van de Voorsterbeek en van de Lage Leiding. Bij lage IJsselwaterstanden houdt het water in de stroomgebieden op peil met behulp van twee stuwen (één stuw per stroomgebied).

Om het gebied langs de IJssel te beschermen tegen hoogwater zijn het Ministerie van VWS en het waterschap Vallei en Veluwe het project Ruimte voor de rivier gestart. Op de Voorster klei is de waterkerende dijk van de IJssel teruggelegd.

Onlangs is deze voormalige wagenloods van het oorspronkelijke melkveebedrijf van het landgoed opgeknapt en verbouwd tot multifunctioneel gebouw.

De ruimte wordt gebruikt als kantoor en als ontmoetingsruimte. Tevens worden hier de familiestukken getoond die herinneren aan de drie broers Bosch Ridder van Rosenthal en mevrouw J.M.A. Bosch van Rosenthal-Den Tex. Klein Java wordt tevens gebruikt voor vergaderingen en andere ontvangsten. Het huis is niet opgesteld voor bezoekers.

Aan de Rijksstraatweg in Voorst ligt het oude Tolhuisje. Dit huidige rijksmonument diende vroeger als tolpost. Een grote slagboom zorgde ervoor dat iedereen moest stoppen en tol moest betalen voordat men de weg mocht vervolgen. 

Vanaf 1698 tot na de Franse tijd werd op dit punt, evenals op nog andere plaatsen van de weg Apeldoorn - Zutphen, tol geheven. Het weggeld werd gebruikt voor onderhoud en aanleg van de weg. Een slagboom sloot de weg af. Een tolgaarder inde de tolgelden en bediende de slagboom. Voor zijn diensten mocht hij het tolhuisje bewonen.

Momenteel wordt een nieuwe woonbestemming voor het Tolhuisje gerealiseerd.

Langs de paden en wegen op Beekzicht staan veel knotwilgen. Ze deden vroeger dienst als grensafscheiding en houtleverancier. Zo voorzag de meest voorkomende soort, de knotwilg, in tenen voor het vlechten van manden, matten en beschoeiingen. Ook werd de knotwilg in de late middeleeuwen gebruikt als veevoer.

Het dikkere hout werd gebruikt voor brandhout. Daarnaast was het essenhout weer uitstekend geschikt om palen en gereedschapsstelen van te maken. Oudere knotbomen herbergen allerlei planten en dieren. Vlier, lijsterbes, braam, varens, mossen, konijnen en steenuilen.